İŞLETMELERDE KOÇLUK ve MENTORLUK
Bugün işletme dünyası hızlı ve sürekli değişimler içindedir. Bir yandan müşterinin farklılaşan istekleri ve rekabet, diğer yandan işletmeler arası birleşmeler, değişimi vazgeçilmez kılmaktadır. Bu durumda çalışanlar sürekli uyum sağlamak, sürekli değişmek zorundadırlar. Daha 10-15 yıl öncelerin yöneticileri, astlarını bu değişime ayak uydurmaları için motive etme yoluna gitmişlerdir. Motivasyon, bir amaç doğrultusunda bireyin enerjisini harekete geçirmesi anlamını taşır, belirli bir sınırdan sonra işlemez duruma gelir. Bunun ilk nedeni, duygusal dengenin bozulmasıdır. Duygusal denge, iş ve sosyal yaşam arasındaki ahenk ile sağlanır. İş yaşamı dendiğinde sadece işin teknik yönü düşünülmemeli, iş ortamındaki ilişkilerin de işin bir parçası olduğu unutulmamalıdır. İşletmelerde değişim meydana geldiğinde, işin teknik yönü değiştiği gibi iş ortamındaki ilişkiler ve dolayısı ile sosyal yaşam da etkilenir. Bu nedenle motive etmek yerine değişim sırasında duygusal dengeyi koruyarak, yol göstermek, rehberlik etmek ve vizyon genişletmek daha çok işe yarar.
Günümüzde de işletmeler çalışanların performanslarını arttırmak ve buna bağlı olarak örgüt amaç ve hedeflerine ulaşılabilirliği artırmak adına çeşitli Koçluk, Mentorluk, Danışmanlık, Rehberlik modelleri uygulamaktadırlar. Bu kavramlar evrensel anlamda da henüz oturmuş olmadığından birbirlerine benzerlikleri ve ilişkileri hâla tartışılmaktadır.
Bu çalışmalar daha çok batılı ülkelerde görülmekle birlikte, son yıllarda ülkemizde de bu kavramlar tartışılmaya başlanmış ve bazı işletmeler tarafından uygulanmaya başlanmıştır.
İyi yönetilen şirketler insan kaynaklarını geliştirmeye özel bir dikkat göstermektedirler. Bu tür şirketler gelişmeyi, performans değerlendirmesini, kurumsal eğitim ve ödüllendirme gibi unsurlar içeren geniş kapsamlı bir performans yönetimi sisteminin parçası olarak ele alırlar. Ancak, bu kurumsal programlar insan faktöründen en iyi biçimde yararlanmanın sadece en göz önündeki araçlarıdır. Günlük müdür-çalışan (yönetici-müdür) etkileşimleri de, bu kurumsal programlar kadar göze çarpmasa bile, becerileri pekiştirme, bilgiyi genişletme ve olumlu işyeri değerleri aşılama anlamında onlarla eşit öneme sahiptir. İşte koçluk ve mentorluk bu etkileşim biçimlerindendir.
Küreselleşme ve artan rekabet, iş kurumlarında gerek bireysel gerekse kurumsal düzeyde farklılaşmayı beraberinde getirmiştir. Sürekli başarı tutkusuyla ilerleyen çalışanlar kendilerini geliştirmek ve değiştirmek için her zaman daha iyiyi aramaya başladılar. Bu arayış yalnız iş yaşamında değil, sosyal yaşamda, aile ilişkilerinde ya da başka durumlarda da ortaya çıkmaktadır. Bir hayli başarılı sonuçlar alınan durumlarda bile bu sonuçlar her zaman yeterince tatmin edici olmayabilir. Bu, başarısızlık hissi ve mutsuzluk getirecektir. Aslında bir başarısızlık söz konusu değildir ama iyi bir koç’a veya mentor'a sahip olmayan çalışan bunu böyle algılamaktadır. Koçluk, Bir motivasyon işidir. Bugünün liderleri de sürekli değişimin ve rekabetin kaçınılmaz olduğu günümüz iş dünyasında başarılı olmak için bir uzmana ihtiyaç duyarlar. Bu uzman kişi de onlara yol gösterecek olan “koç”tur.
Koçluk son yıllarda bir meslek, kariyer olarak algılanmaya başlanmış olup, dünya üzerinde daha sık karşılaştığımız koçluk uygulamaları, artık Türkiye’de de görülmektedir. Danışmanlık şirketleri de koçluk eğitimi vermeye, deneyimli yöneticiler işlerinden ayrılarak koçluk yapmaya başlamışlardır. Şirketler, çalışanlarına destek vermesi için kendi bünyelerinde koçlar yetiştirme yolunda adımlar atmışlardır. Bireyler de bu dönemde yaşam koçluğu, kariyer danışmanlığı gibi hizmetlerden faydalanmaya başlamışlardır.
Koçluk, iş hayatının her geçen gün daha karmaşıklaştığı, rekabetin çalışanlar üzerinde baskı oluşturduğu ve bireyin koşuşturmaca içerisinde neredeyse kendisini unuttuğu bir ortamda önemli bir işlev yerine getirmektedir. İş yaşamında çalışanların aynı bir spor takımının oyuncuları gibi motive edilmeye, kendilerini geliştirmeleri için yönlendirilmeye ihtiyaçları vardır. Değişik ve farklı alanlarda uzmanlaşan koçlara gelecekte de daha sık olarak kişiler ve kurumlar tarafından başvurulacaktır. Her kuruma ve bireye göre özel hazırlanan, liderlik, performans ve kişisel gelişim aracı olan koçlar kaçınılmaz birer değişim lideri olacaklardır.
Serkan Karaduman
Kaynaklar
- POUSSARD, M. J., (2004). Coaching. İstanbul. Morpa Kültür Yayınları
- LUECKE. R., (2007), İş Dünyasında Koçlar ve Mentorlar , İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları (Harvard Business School Press, 2003)
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder